رأی تاریخی به نفع معلمان بازنشسته

همدلی| گروه اجتماعی: در حالیکه دولت در زمستان سال گذشته و در مصوبه‌ای مجاز شد با استمرار خدمت معلمان تا پنج سال بعد از بازنشستگی با رعایت سقف شصت و پنج سالگی موافقت کند، با اعتراض جمعی از معلم‌ها، دیوان عدالت اداری رای به ابطال این مصوبه داد.  
سال گذشته بود که  نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جریان رسیدگی به لایحه برنامه هفتم توسعه، با بند (ح) ماده ۸۸ این لایحه موافقت کردند.
بر این اساس، دولت مجاز است در صورت تأمین اعتبار در قوانین بودجه سنواتی، پاداش بازنشستگی معلمان در رتبه‌های استادیار معلم و بالاتر را در سال سی‌ام خدمت بدون اعمال فرایند بازنشستگی پرداخت و با استمرار خدمت آنان تا پنج سال افزایش خدمت با رعایت سقف شصت و پنج سالگی موافقت کند.
با این حال این مصوبه با موجی از مخالفت‌ها از سوی معلم‌ها و بخصوص بازنشسته‌ها همراه بود. چرا که اولا بسیاری از آنها معتقد بودند که تمایلی به ادامه کار به عنوان معلم ندارند و گروهی دیگر نیز بر این باور بودند که معلمی که سه دهه از عمر خود را صرف آموزش کرده است دیگر کارایی لازم را برای تدریس در مدارس ندارد.  
با این حال، رضا مراد صحرایی چندی قبل در جمع خبرنگاران درباره ممنوعیت بازنشستگی معلمان با وجود ۳۰ سال سابقه گفت: در مهرماه کسانی بازنشسته خواهند شد که هم سنشان ۶۰ سال باشد هم ۳۰ سال سابقه داشته باشند برای دارندگان مدرک کارشناسی. برای کارشناسی ارشد و بالاتر هم جمع ۳۵ سال سابقه و ۶۵ سال سن. با توجه به اینکه سن همکاران عموما بسیار کمتر از این سن است که قانون تعیین کرده است کسانی را بازنشسته می‌کنیم که به ۶۰ سالگی و یا ۶۵ سالگی در کنار سابقه مورد توجه رسیده باشند.
وی با بیان اینکه در غیر این حالت، بازنشستگی افراد به نیاز دستگاه بستگی دارد افزود: ما تا زمانی که نیاز داشته باشیم از حضور همکاران خوب و باکیفیت بهره می‌بریم.
صحرایی با بیان اینکه پیشنهاد این بود تا پاداش افرادی که ۶ ماه اول بازنشسته شدند پرداخت شود و پاداش بقیه افراد که در ۶ ماه دوم بازنشسته شدند به نیمه دوم سال موکول شود که پیشنهاد خوبی نبود گفت: عمده فرهنگیان از مهر به بعد بازنشسته می‌شوند بنابراین پرداخت پاداش را به طور جدی پیگیر می‌کنیم اما تا تأمین اعتبار از سوی سازمان برنامه باید صبر کنیم.
‌قانون تشویق معلمان بازنشسته به ادامه همکاری
اما آموزش و پرورش بر اساس کدام قانون حکم به بکارگیری معلمان بازنشسته را داده است؟ براساس، ‌ماده واحده - به وزارت آموزش و پرورش اجازه داده می‌شود آن دسته از مشمولان طرح طبقه بندی مشاغل معلمان کشور را که پس از سی سال‌سابقه خدمت به دلیل نیاز (‌و تشخیص) آن وزارتخانه یا واحدهای تابعه به خدمات آنان جهت تدریس در دوره‌های تحصیلی یا مراکز تربیت معلم و یا‌راهنمایی و ارشاد همکاران جدیدالاستخدام یا امور مدیریت و برنامه‌ریزی از درخواست بازنشستگی خود انصراف حاصل نموده به ادامه خدمت در‌آموزش و پرورش دعوت نموده و فوق‌العاده شغل آنها را سه برابر نماید.
‌تبصره ۱ - ساعات تدریس و کار موظف مشمولین موضوع این قانون ۱۸ ساعت در هفته خواهدبود.
‌تبصره ۲ - از حقوق و مزایای پرداختی به آنان کسور بازنشستگی کسر نخواهد شد و مالیات متعلقه فقط به فوق‌العاده ثابت شغل پرداختی به آنان‌تعلق خواهد گرفت.
‌تبصره ۳ - افزایش فوق‌العاده شغل موضوع این قانون مشمول موضوع تبصره ماده ۳۸ قانون استخدام کشوری نخواهد بود.
‌تبصره ۴ - مشمولین طرح طبقه بندی مشاغل معلمان کشور که قبل از تصویب این قانون به افتخار بازنشستگی نائل شده‌اند، در صورتی که از سوی‌وزارت آموزش و پرورش دعوت به کار شوند، از مزایای مندرج در این قانون برخوردار خواهند شد.
‌تبصره ۵ - این قانون در مورد لیسانسیه‌ها و بالاتر که در دبیرستانها، هنرستانها، مراکز تربیت معلم عادی و فنی و حرفه‌ای، دانشسراها، آموزش‌ضمن خدمت، انستیتوها و دفاتر ستادی و اجرایی مایل به خدمت هستند لازم‌الاجرا است.
‌تبصره ۶ - آیین‌نامه اجرایی این قانون ظرف دو ماه پس از تصویب توسط وزارت آموزش و پرورش و سازمان برنامه و بودجه و سازمان امور اداری‌و استخدامی تدوین و به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.
‌تبصره ۷ - منبع مالی ماده واحده و تبصره‌های ۲ و ۳ و ۴ و ۵ از محل اعتبارحق‌التدریس تأمین می‌گردد.
‌قانون فوق مشتمل بر ماده واحده و هفت تبصره در جلسه علنی روز یکشنبه بیست و نهم بهمن ماه یک هزار و سیصد و شصت و هشت مجلس شورای‌اسلامی تصویب و در تاریخ ۱۳۶۸.۱۲.۹ به تأیید شورای نگهبان رسیده است.
نامه هزار نفری
اما بعد از آنکه اعتراض معلم‌ها به جایی نرسید، بیش از هزار نفر از نمایندگان فرهنگیان در نامه ای به مسعود پزشکیان رئیس جمهور نوشتند و در آن به این دستورالعمل اعتراض کردند. در بخشی از این دستورالعمل آمده است: از جنابعالی که در گفتمان و دیدگاههای خود شعار برخورد با چنین رفتارهای غیرکارشناسی و غیرقانونی را داده اید؛ خواهشمندیم که با دستوراجرای مر صریح قانون واقعی مدیریت خدمات کشوری و همچنین آخرین قانون مصوب مجلس که به تایید شورای نگهبان هم رسیده – برنامه ی هفتم توسعه – با تنها خواسته ی جمع کثیری ازهمکاران با۳۰سال سابقه که همان اجرای قانون بازنشستگی موجود، می‌باشد،حمایت و یاری برسانید.
حکم نهایی
با این حال در یکی از معدود موارد مشابه، اعتراض معلم‌ها به نتیجه رسید و بعد از شکایت جمعی از آنها به دیوان عدالت اداری، این نهاد حکم آموزش و پرورش را ابطال کرد. معاونت قضایی حفظ حقوق عامه دیوان عدالت اداری در این زمینه اعلام کرد: بخشنامه اجبار معلمان به ادامه خدمت بعد از ۳۰ سال اصلاح خواهد شد.
به گزارش روابط عمومی دیوان عدالت اداری؛ به دنبال ابلاغ بخشنامه غیرقانونی شماره ۷۰۰/۱۹وزارت آموزش و پرورش مورخ ۱۴۰۳/۴/۱۲ که با توجیه حل بحران کمبود معلم صادر و تضییع حقوق فرهنگیانی که در آستانه بازنشستگی می‌باشند را به دنبال دارد، معاونت قضایی حفظ حقوق عامه دیوان عدالت اداری به این موضوع ورود کرد.
در راستای جلوگیری از تضییع حقوق فرهنگیان و پیگیری جمعی از معلمان در شرف بازنشستگی، معاونت قضایی حفظ حقوق عامه دیوان عدالت اداری با ورود به موضوع و تشکیل جلسه با حضور جمعی از قضات متخصص در حوزه اداری و استخدامی و معاون برنامه ریزی و توسعه منابع وزارت آموزش و پرورش در این خصوص بحث و بررسی‌های تخصصی صورت گرفت.
در نهایت با هشدار به وزارت آموزش و پرورش مبنی بر مغایرت بخشنامه مذکور با تبصره ۶ ماده ۲۹ قانون برنامه هفتم توسعه مقرر گردید در جهت اجرای قانون و اصلاح فرایند اقدام لازم صورت پذیرد.
بدین ترتیب به نظر می‌رسد مصوبه اخیر در خصوص به کار گیری معلمان بازنشسته عملا منتفی است. کمااینکه در پایان این حکم آمده است؛ امکان استمرار خدمت آن دسته از کارمندان و معلمان که فاقد جمع شرایط ۳۰ سال خدمت و ۶۰ سال سن دارندگان مدرک کارشناسی و ۳۵ سال خدمت و ۶۵ سال سن دارندگان مدرک کارشناسی ارشد و بالاتر هستند، بازنشستگی کسانی که جمیع شرایط یاد شده را دارا نمی‌باشند در صورت نیاز به خدمات آن‌ها ممنوع می‌باشد.