بگذار حرفش را بزند!

همدلی|  گروه اجتماعی: میزگرد فرهنگی که با حضور «مسعود پزشکیان» نامزد انتخابات ریاست جمهوری، محمد فاضلی و محمد بهشتی دو مشاور او برگزار شد، درپی تنش ایجاد شده میان «محمد‌فاضلی» مشاور او و کارشناسان برنامه، «شهاب اسفندیاری» رئیس سابق دانشگاه سازمان صدا و سیما به تنش انجامید؛ تنشی که باعث ترک برنامه از سوی فاضلی شد و واکنش‌های زیادی را متوجه خود کرد و «فاصلی» و فیلم این برنامه ترند تلگرام و اینستاگرام شود.
در جریان برگزاری برنامه میزگرد فرهنگی که با حضور مسعود پزشکیان نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری و مشاورینش برگزار شد، اسفندیاری یکی از کارشناسان این برنامه در سوالی خطاب به پزشکیان گفت: دکتر فاضلی که کنار شما هستند عضو هیأت علمی پیمانی دانشگاه شهید بهشتی بودند، طبق مقررات عضو هیأت علمی عضو پیمانی نه می‌تواند مأمور باشد نه خارج از دانشگاه سمت بگیرد.
ایشان در ریاست جمهوری و وزارت نیرو سمت داشتند و طبق گفته رئیس دانشگاه و مدیرگروه دو سال مراجعه و حضور در دانشگاه نداشتند، ۸ سال دوره پیمانی‌شان طول کشیده اخراج شدند! چه الم شنگه‌ای در دانشگاه‌ها و رسانه‌ها راه انداختند. ۹۰ هزار عضو هیأت علمی داریم، به خاطر ۵ نفر حیثیت آموزش عالی ما را خدشه‌دار کردند. این‌ها بازی سیاسی است، مقهور بازی‌های سیاسی نشوید.
در اینجا فاضلی خطاب به اسفندیاری که با لبخندی معناداربه وی نگاه می‌کرد گفت: به وزرات علوم بفرمائید فاضلی سه سال پیش شکایت کرده، سه سال است جرأت نمی‌کنند رسیدگی کنند!
در نهایت فاضلی مشاور پزشکیان در یک اتفاق نادر در برنامه‌‌هایی تلویزونی ایران ، صندلی خود را ترک کرد و با پرتاب میکروفون از استودیوی برنامه خارج شد.
آغاز یک موج
اما این پایان ماجرا نبود. در ادامه‌ این اتفاق، هر یک از طرفداران اصلاح طلب و اصولگرا، تلاش کردند تا از این نمد به نفع طیف مورد نظر خود کلاهی بدوزند.
در یکی از این واکنش‌ها «عباس‌عبدی» در توئیتی نوشت:محمد فاضلی یکی از برجسته‌ترین جامعه‌شناسان ایران است. استادی او در یک دانشگاه افتخاری است برای آن دانشگاه و نه بر عکس. تاکنون هم چوب شرافت علمی و آزادگی اخلاقی خود را خورده است. حسادت نسبت به او و تعداد زیاد مخاطبان فرهیخته‌اش ریشه این رفتار است. او سرمایه بی‌بدیل ایران است.
«آذری جهرمی» وزیر جوان دولت روحانی نیز در واکنش به تهمت کارشناس نزدیک به جلیلی و قطع میکروفن فاضلی نوشت که این کار از سنت امویان است. وی نوشت: نشنیدن و هلهله کردن با هدف قطع صدای مظلوم، از سنت امویان است.
چنانچه «علی ربیعی» سخنگوی دولت دوازدهم، در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «لَّا یُحِبُّ اللَّهُ الْجَهْرَ بِالسُّوءِ مِنَ الْقَوْلِ إِلَّا مَن ظُلِمَ وَکَانَ اللَّهُ سَمِیعًا عَلِیمًا سوره نساء آیه ۱۴۸ خدا بلند کردن صدا را به بدگویی دوست ندارد، مگر از آن کس که به او ستمی شده باشد، و خدا شنوا و داناست.»
«سعید حجاریان» نیز یکی دیگر از همین افراد بود که نوشت: «این رسم صداوسیماست، غیرحرفه‌ای و بی اخلاق.» محسن برهانی حقوقدان نیز تاکید کرد؛ «به عنوان معلمی که داغ دانشگاه را چشیده است. دکتر فاضلی را درک می‌کنم ولی اگر جای ایشان بودم، صبوری پیش می‌گرفتم و در دام کارشناس نمی‌افتادم. اما یادمان باشد که شروع کننده ظالمتر است. (البادی اظلم) کارشناس مغالظه و مساله را شخصی کرد.»
«عبدالناصر همتی» در واکنش به رفتار محمد فاضلی در مقابل کارشناس صداوسیما به  به شعار انتخاباتی‌اش در سال ۱۴۰۰ اشاره کرد.وی نوشت: امروز محمد فاضلی در برابر دروغ و ظلم صدا و سیما. زد زیر میز
در همین راستا «علی مطهری» نایب رئیس پیشین مجلس شورای اسلامی، درباره تنش ایجاد شده در میزگرد فرهنگی پزشکیان به خبرگزاری خبرآنلاین گفت: «به نظر من مقصر اینجا آقای اسفندیاری بودند، یعنی این سوال مطرح کردن و وارد شدن به مسئله شخصی آقای فاضلی درست نبود و باعث عصبانیت ایشان شد.  تقصیر بر گردن آقای اسفندیاری است و با اینکه او دوست ماست، اما مقصر می‌دانم.»
در همان زمان ویدیویی از تشویق فاضلی، مشاور پزشکیان در برج میلاد بعد از بحث با اسفندیاری، کارشناس تلویزیون و ترک برنامه منتشر شد که در آن افرادی که در سالن اصلی مرکز همایش‌‌هایی برج میلاد شاهد این برنامه بودند همزمان با ترک استودیو توسط فاضلی به شدت وی را تشویق می‌کردند.
از دروغ تا دروغ
در این‌حال، ادعاهای مطرح شده در مورد اخراج فاضلی از دانشگاه باعث شد تا خبرنگاران دوباره به دنبال ریشه‌یابی این اقدام وزارت علوم بروند. در این راستا «علیرضا فخاری زواره» مدیر سابق امور هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی در گفت و گو با خبرنگار مهر، درباره ماجرای قطع همکاری محمد فاضلی عضو پیشین هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی ادعاهای فاضلی را دروع خوانده  و گفت: ایشان عضو پیمانی دانشگاه شهید بهشتی بودند و باید تاکید کنم که واژه اخراج در این مورد صحیح نیست و به علت عدم احراز صلاحیت‌‌هایی علمی قراردادشان با دانشگاه تمدید نشد.
مدیر سابق امور هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی با تاکید بر اینکه اتمام قرارداد با دکتر فاضلی به هیچ وجه علت سیاسی نداشته است، افزود: براساس قانون اعضای هیات علمی که عضو پیمانی دانشگاه هستند، بعد از ۵ سال باید تبدیل وضعیت شوند اما ایشان حتی بعد از ٧-٨ سال نتوانست شرایط علمی لازم را برای ادامه خدمت احراز کند.
اما این تکذیبه چندان دوامی نیاورد و «فریدون جعفری» استاد حقوق، مدیرکل بازرسی وزارت علوم دولت دوازدهم در توئیتی نوشت: بنده بعنوان حقوقدانِی مستقل و بی‌طرف و مدیر کل سابق بازرسی وزارت علوم در دولت دوازدهم که از نزدیک در جریان ادعای پایان همکاری (#اخراج)آقای دکتر فاضلی بودم، صحبت‌‌هایی آقای  اسفندیاری کارشناس میزگرد فرهنگی را تایید نکرده و آن را دروغ و نشر اکاذیب می‌دانم.
مکاتباتی نیز در همین خصوص در آن برهه در دفتر بازرسی وزارت علوم با دانشگاه انجام دادم که اگر در راستای  #شفافیت منتشر شود، بسیاری از حقایق مبرهن خواهد شد.
انفجار فصای مجازی
همانطور که پیش‌بینی می‌شد این واقعه به واقع تلگرام و اینستا و سایر شبکه‌‌هایی مجازی را منفجرکرد به گونه‌‌‌‌‌ای که براساس گزارش‌‌هایی منتشر شده، بحث و جدل‌ها درباره همین موضوع در شبکه اجتماعی ایکس/توییتر کار را به جایی رساند که در طول دو روز اخیر هشتگ بگذارید_حرفش_رو_بزنه ترند ایکس فارسی شد.
روز بعد «محمد رهبری» پژوهشگر شبکه‌های اجتماعی مجازی نوشت: ‏در رابطه با میزگرد فرهنگی دیشب و ‎فاضلی بیش از ۲۸ میلیون بار دیده شده است؛ این در حالی است که سخنان محمد جواد ‎#ظریف در روزهای گذشته، حدود ۱۶ میلیون بار دیده شده بود.
این میزگرد باعث شد تا رویدادهای انتخابات نیز در فضای اینستاگرام بالاخره مورد توجه قرار بگیرد به‌نحوی که ‏فقط در دو صفحه بی‌بی‌سی فارسی و ایران‌اینترنشنال ویدئوی همان شب بیش از ۱۱ میلیون بار دیده شده است و در صفحات دیگر نیز میلیون‌ها بار دیده شده است.
در توییتر نیزطی یک روز بعد، بیش از ۲۱ هزار توییت مربوط به این میزگرد و محمد فاضلی، با ۶۵۰ هزار لایک و ۱۰ میلیون بازدید، منتشر شده است ‏شبکه بازنشرهای توییت‌های مربوط به این موضوع نشان می‌دهد که فضای توییتر کاملا حول فاضلی دوقطبی شده است. این در حالی است که تا پایان مناظره اول، توییتر هنوز قطب‌بندی نشده بود.
بر اساس این داده‌ها، ۴۹ درصد از شبکه را کاربران انقلابی و اصولگرای مخالف عمل محمد فاضلی تشکیل داده‌اند. ۴۱درصد از شبکه را کاربران اصلاح‌طلب و اصولگرای مدافع پزشکیان و فاضلی شکل داده‌اند و ۱۰درصد از آن را کاربران تحول‌خواه منتقد فاضلی شکل داده‌اند.
نخستین واکنش محمد فاضلی به جنجال میزگرد پزشکیان
موج آغاز شده در فضای مجازی و رسانه‌ها در مورد این اتفاق کم سابقه و اتهاماتی که به فاضلی می‌زدند باعث شد تا وی در نهایت در مطلبی در کانال تلگرامی اش به تشریح آنچه بپردازد ‌که بر وی گذشته بود. وی در پاسخ به آنهایی که مدعی بودند نباید یک چهره فرهنگی در یک مناظره فرهنگی،چنین رفتار غیرفرهنگی را می‌داشت نوشت: من دو بار به ناحق از دانشگاه اخراج شدم (۱۳۹۰ و ۱۴۰۰) و همکارانم در هر دو دانشگاه شاهدان این رفتار ناحق هستند. بار اول حتی شکایت نکردم و دم برنیاوردم. بار دوم هم کلامی درباره آن در عرصه عمومی نگفتم، تا آن جا که می‌توانستم آن‌را پنهان کردم و هیچ نقشی در رسانه‌ای شدن آن نداشتم. فقط در مهرماه ۱۴۰۰ به وزارت علوم شکایت کردم که تا امروز به آن رسیدگی نشده است. اما هیچ کدام از اینها مهم نیستند و تلویحاً و با صراحت بار‌ها گفته‌ام که حتی اگر امروز بگویند به دانشگاه برگرد، بازنمی‌گردم. به هیچ شغل دولتی بازنمی‌گردم. هیچ اهمیتی هم ندارد.
وی در بخش دیگری از مطلب خود نوشت:من آمده بودم به دور از هیاهو، در زمانه‌ای که دعوت به عدم مشارکت، تحسین و لایک بیشتری دارد، از ضرورت مشارکت و قرار دادن کشور در مسیر «عقلانیت بهبود تدریجی، اما مستمر» بدون تندروی بگویم؛ و اتفاق دیشب در تلویزیون هیچ تغییری در این باورم ایجاد نکرده است.
بخش دیگری از دل نوشته فاضلی به برخورد اسفندیاری در این برنامه بود. وی در این زمینه نوشت: اما شهاب اسفندیاری که اهمیت یک امر ملی را درک نمی‌کند، تلویزیون کشور را در مهم‌ترین رخداد سیاسی جاری آن، به صحنه کینه‌توزی شخصی، بالا آوردن پرونده‌ای شخصی که من خود سه سال است از آن دم نزده‌ام، و صحنه‌آرایی برای تحقیر شخص من تبدیل کرد. بدتر آن‌که از لحن حرف زدن، تا زمان پرسیدن سؤال تا اقدام برای قطع میکروفون، همه طراحی شده بود تا محمد فاضلی را تحقیر و حضور انتخاباتی دکتر پزشکیان را تضعیف کنند.
اما چرا به یکباره دکتر فاضلی اینگونه خشمگین شد و به قول همتی زیر میز زد؟! سوالی که وی در پاسخ به این سوال نوشت: آن‌چه مرا به هم ریخت، جز مشاهده یک صحنه کاملاً آماده شده در همه ابعاد برای تبدیل کردن یک امر ملی، امری حیاتی برای ایران، به صحنه کینه‌توزی شخصی بود. هیچ دلیلی وجود نداشت که در برنامه‌ای در این سطح به زندگی شخصی کسی وارد شوند که در آن برنامه مشاور نامزد ریاست جمهوری است نه شخص محمد فاضلی. با این‌حال، از بینندگانی که از این رخداد ناراحت شدند، عذرخواهی می‌کنم.
میکروفون جنجالی
در این میان اما پرتاب کردن میکروفن از سوی فاضلی نیز موضوع دیگری بود که گروهی از آن برای حمله به ستاد پزشکیان استفاده کردند.
پیرو اتفاقاتی که در این برنامه افتاد و پرتاب میکروفون توسط مشاور پزشکیان، حالا برخی کاربران مجازیِ نزدیک به جلیلی این ماجرا را زیر ذره‌بین برده و هزینه میکروفون را چیزی در حدود ۲۹ میلیون تومان تخمین زده‌اند.
«علی اصغر طالب‌زاده» در شبکه اجتماعی ایکس با انتشار تصویر زیر نوشت: آقای فاضلی، حداقل هزینه میکروفونی که امشب شکستید را به بیت المال برگردانید!
در جواب این دسته از کاربران، طرفداران پزشکیان ساکت نمانده و برخی از آن‌ها نقش‌آفرینی‌های نزدیکان جلیلی در ماجرای سفارت عربستان را یادآور شده و با به اشتراک گذاشتن تصاویر زیر، خسارت آن اتفاق را خیلی بیشتر از قیمت یک میکروفون دانستند!
فعالین رسانه‌ای و سیاسی اصلاح‌طلب، اقدام فاضلی را اعتراضی قهرمانانه معرفی کردند و از طرف دیگر برخی از فعالین فضای مجازی با یادآوری رفتاری مشابه از سوی «عباس آخوندی» وزیر سابق راه و شهرسازی که با پرتاب میکروفون خبرنگار جنجالی شده بود، این مدل واکنش و عصبانیت از سوی اصلاح طلبان را مسبوق به سابقه دانستند.
از سویی گروه سومی هم بودند که معتقد بودند پرتاب میکروفون به سمت پزشکیان پیام مهمی را در دل خود داشت. اینکه وی با این حرکت می‌خواست به پزشکیان بگوید که تو نیز در این میدان داوطلبی از پیش باخته‌‌‌‌‌ای و حتی در صورت پیروزی نیز نخواهی توانست از عهده جریان در پس سایه حاکم در کشور برآیی! قضیه میکروفون نیز آنقدر در فضای مجازی تکرار شد که باعث شد تا فاضلی در مطلبی که در تلگرام خود منتشر کرد به آن واکنش نشان دهد و بنویسید: پرتاب میکروفون رفتاری از سر عصبانیت شدید در آن لحظه بود. هیچ معنایی جز اعتراض به آنچه شرح دادم، نداشت.
در این میان اما خبرنگاران و فعالان رسانه‌‌‌‌‌ای نیز تحلیل‌‌هایی مختلفی را در مورد این رخداد داشتند. به عنوان مثال نویسنده رسانه عصر ایران در بخشی از مطلبی که در این خصوص منتشر کرد نوشت : باید بگوییم وقتی فحش و بد و بیراه گفتنِ کسی که مورد ستم قرار گرفته است را این‌گونه استثنا و آن را موقتاً از لیست فعلِ غیراخلاقی خارج می‌کند به طریق اولی، رفتار فردی، چون محمد فاضلی که احتمالاً برای اجتناب از زبان به بد و بیراه باز کردن، از آن مکان فرار می‌کند و می‌رود امری غیراخلاقی و غیرمتمدانانه نیست.
در بخش دیگری از این مطلب نیز آمده است: نکته مهم‌تر این است که این بغض فروخورده، نمادی از خشم پنهان در لایه‌های اجتماعی است که به درست یا نادرست احساس می‌کند نادیده گرفته شده اند، اما هیچ کسی نه دولت و نه مجلس و نه حتی صدا و سیمای ملی که تکلیف سازمانی بر اطلاع‌رسانی در این خصوص دارد، به وی پاسخی نمی‌دهد گویا که اصلاً وجود ندارند مانند اعتراضات این روز‌های بازنشستگان.